Als voorbereiding van een clubduik waren Koen en ik tijdens een vrij weekend naar ons kleinste buurland, Luxemburg afgezakt. We hadden al eens gehoord van duiken in het stuwmeer van Esch-sur-Sûre en vonden het een leuke afwisseling voor het duiken in de steengroeves in de winter. Maar nu was het zomer en de temperatuur flirtte met de 30° C ideaal dus !
We vonden het dus niet nodig om een droogpak mee te nemen ondanks het feit dat enkele websites toch waarschuwden voor de watertemperatuur op de diepre plekken.
Niet nodig, want we wandelden als transpirerende vaten tussen de bikini's en ingeoliede lijven naar de waterkant !!



door Bart Spiessens
Het natuurpark van de Haute-Sûre
Het natuurpark maakt deel uit van wat genoegzaam de Luxemburgse Ardennen genoemd wordt. De stuwdam in Esch-sur-Sûre werd in de jaren zestig aangelegd voor de drinkwatervoorziening van Luxemburg te verzekeren. De hoofddam is 48 meter hoog heeft een wanddikte op funderingsniveau van 4,5 meter en aan de bovenzijde 1,5 meter. Het totale wateroppervlakte telt 380 ha en heeft een totaalcapaciteit van 59 miljoen kubike meter. Watersport is niet toegestaan in de beschermde zone van Esch-sur-Sûre tot Lultzhausen. Het stuwmeer is omgeven door enkele leuke stranden.



Insenborn en Lultzhausen
Via het internet hadden we al wat informatie verzameld over de verschillende duikstekken. De meeste bleken te liggen tussen Lultzhausen en Insenborn. De bezochte website onderscheidde twee type duiden: de natuurduiken of de ruïneduiken. Bij onze aankomst constateerden we al heel snel dat dit meer ook een heel populaire weekendbestemming is voor de Luxemburgers zelfs, die massaal aan't BBQ'en waren. Natuurlijk was er ook een niet te overziene delegatie landgenoten en de onvermijdelijke Nederlanders. We begaven ons naar het strand, lees dat hier als een mooi gemaaid naar de oever aflopend grasveld, waar we enkele duikers zagen. Zij vertelde ons dat het strand een zeer geschikte plek was om te duiken, vooral de overkant van het meer (op die plek iets van een twintigtal meter) aangezien het groot aantal zwemmers die het sediment om de bodem hadden omgewoeld. We trokken dus terug naar de wagen die we noodgedwongen een heel stuk hoger hadden moeten achterlaten. We waren toen maar al te blij dat we niet ons droogpak bij hadden. Hierover hadden we nog getwijfeld aangezien een stuwmeer wel eens koud kon zijn. Zwoegend en vooral zweten tot aan het water waar we ons gewillig lieten ondergaan om te acclimatiseren. Vooral om ons wat af te koelen. De temperatuur flirtte met de 30° C en een betrokken hemel maakte het zeer drukkend. Het water was heerlijk warm, zo rond de 20° C.



De pas ontmoette duikers vertelden ons niet heel veel van leven te verwachten, hoofdzakelijk palingen en wat baarzen, vooral aan de andere kant, maar dat we ook de straat maar moesten bekijken. Wij dus kopje onder en richting andere kant. Ik moet zeggen dat we vrij snel op diepte zaten (25 - 28 meter). Maar na een achttal minuten op deze diepte gepalmd te hebben bleek de andere kant nog steeds niet in zicht te zijn, noch de befaamde straat. Het temperatuurverschil was zeer behoorlijk, op deze diepte nauwelijks meer dan 9° C. Na negen minuten vroeg Koen dan ook vriendelijk, maar zeer overtuigend om rechtsommekeer te maken. Niet veel later zaten we terug boven de thermoklinische laag en was het weer lekker 20° C, mijn kap ging spontaan af en ik liet het warme water gezapig mijn pak invloeien. We cruisten wat heen en weer op zoek naar wat vissen en vonden er ook wat baarzen, maar vooral blikjes en flesjes die Koen speels naar de oppervlakte deed verdwijnen. Koen had in het snuitje dat ik mijn pak open had gezet om van het warme water te genieten en kreeg plots terug interesse in niet bestaand leven zo rond de thermoklinische laag. Dat was voor mij het moment om de duik te beëindigen en we kozen de kant.



Niet slecht voor een eerste kennismakingsduik, maar ook niet om over naar huis te schrijven. In het locale vulstationnetje dat aan het strand zelf gelegen was, kregen we aan de hand van een foto van voor het onderlopen van het meer een uitleg van wat er te zien was. Duidelijk was dat we onze volgende duiken meer richting Insenborn zouden plannen ipv Lultzhausen. De zogenaamde ruïne-duiken spraken ons meer aan dan de natuurduiken. De volgende duik zouden we op de stenen brug van Lultzhausen maken. Met een van het internet afgeprint kaartje in de hand bestudeerden we de situatie. Het zou een kompasduik worden. Toen ik tot mijn middel in het water stond, besloot mijn ontspanner dat ik te veel lucht bij me had en begon spontaan te purgeren. Dan maar duiken op de reserve ontspanner. Op zich niet zo'n probleem. Maar dat ding staat gemonteerd om een mededuiker te helpen en dus omgekeerd voor mij. Moeilijk gaat ook en dus maar te water. Ook hier zaten we al snel op diepte (26 - 27 meter).



Gefixeerd op het kompas zouden we die brug niet missen. Allée, dat dachten we toch. Een dikke twintig minuten later zaten we aan de overkant van het baaitje. Licht gevloek en sterk gemor onderdrukkend controleerden we onze beider kompassen en besloten terug naar de overkant te gaan in de hoop toch maar die befaamde straat of de brug zoals ze zo mooi op het internet beschreven staat te ontdekken. Maar onverrichter zake kwamen we terug aan de oppervlakte. Ik kon het niet laten om enkele duikers die aan de kant stonden zich klaar te maken te interpelleren. Nu bleek een van die duikers toch wel de maker (Jerome Konen) te zijn van de site waar ik die verdomde kaartjes van afgeplukt had. Hij vertelde ons dat de straat niet meer zichtbaar was door het sediment, maar dat je ze nog altijd wel kon voelen door op de grond te kloppen (Luxemburgse logica, zeker?). De straat zou je het best herkennen door het stenen muurtje aan beide kanten van de weg. Hij toonde ons ook ter plekke hoe de straat loopt (of liever liep). Hij raadde ons aan om vanaf de andere kant van het baaitje te vertrekken, vanop het strand van Insenborn. Dat zou de gemakkelijkste manier zijn. Afdalen tot -22m tot je het muurtje tegenkomt en dus niet tot op de bodem. Het muurtje (en dus de befaamde straat) volgen tot twee afgezaagde bomen en daar zou de brug links verschijnen. 's Anderendaags 's ochtends besloten we niet het water uit te komen vooralleer we de brug gevonden hadden. Zo gezegd, zo gedaan. Kompassen juist gezet, plannetje in ons hoofd geprent en op zoek naar een muurtje op 22 meter diepte. Ik kon een brede smile onder mijn ontspanner niet verbergen toen we inderdaad dat muurtje gevonden hadden en volgden. Nu is dat muurtje onderweg wel en paar keer verdwenen en moest je 'de weg' volgen. Wij dus als volleerde indianen met ons mes op de bodem tikken om de weg te bepalen en jawel wat later vonden we de brug die nog opvallend intact is. Spijtig genoeg zaten we toen al een tijdje op diepte en vooral in de bijhorende kou dat we na een twintigtal minuten warmer water moesten opzoeken. Natuurlijk zat ik toen weer in dat baaitje, maar nu wel met een veelbetekenende lach.


Pub / Hotel Celtic Ireland


Hotel / Vulstation Peiffer
Insenborn biedt verschillende overnachtingsmogelijkheden aan. Hierboven twee hotelletjes in het centrum van Insenborn. Celtic Ireland is een Ierse pub met verschillende grote mooi ingerichte kamers met badkamer. Hotel Peiffer is meer op duikers gericht en heeft een eigen vulstation. Kamers eerder basic. Ondek via de links de sites met prijzen.Toegegeven het stuwmeer van Haute-Sûre is niet bij de deur, maar het is wel een aangename afwisseling van het winterse duiken in de steengroeves. In de zomer een leuke daguitstap of weekend met vrouw en kinderen, gezien de mooie omgeving en de strandjes.

Bespreking duikstekken Stuwmeer Haute-Sûremet
dank aan Jerome Konen

Villa van Lultzhausen
Plaats: Aan de andere kant van het meer in Lultzhausen. Je kan met je duikmateriaal over de drijvende brug.
Diepte: 23-25m
Duiktijd tot villa: 3 minuten
De duik: Vanaf de andere kant van de drijvende brug in Insenborn. Steek de brug over met je duikmateriaal. Aan de linkerkant is een bank, dit is de geschikte plek om te water te gaan. Ga op 110° recht naar de ruïnes. Eerst zal je de oude straat oversteken op -18m en na ongeveer 3 minuten zal je de ruïnes zien.De ruïnes bevinden zich precies waar de reddingsboei is zo'n 60 voor de rand van de drijvende brug en 10 meter ver in het meer. De doorgang in de ruïnes zijn op sommige plaatsen laag, opgepast dus!
Bekijk het duikkaartje.

Stenen brug van Lultzhausen
Plaats: Tussen Lultzhausen en Insenborn. Duiken van beide plaatsen is mogelijk, maar het best bereikbaar van Insenborn.
Diepte: 24-27 m (van straatniveau tot bodem)
Duiktijd tot de brug: 10 minuten
De duik: Ga op kompas 300° tot op de oude straat (22-23m) en dus niet tot volledig op de bodem. Draai naar 30° en volg de linkerkant van de straat (via het muurtje). Na 8-9 minuten aan het einde van het muurtje (twee afgezaagde boomstronken) draai je licht naar rechts naar de stenen brug.De brug is nog in goede staat, de muren zijn lichtjes vervallen. Je kan onder de brug door duiken. De temperatuur op deze diepte is constand koud, voorkom mogelijk onderkoeling door tijdig terug te stijgen. De zichtbaarheid kan zeer slecht worden als je meerdere keren onder de brug doorgaat.
Bekijk het duikkaartje.



Stenen brug van Insenborn
Plaats: Vanaf de parkingzone in Insenborn.
Diepte: 21-27 m (van het bovenste deel tot de rivierbedding)
Duiktijd tot de burg: 8 minuten
De duik: Start vanaf het einde van de parking. Neem 300° het water in tot de rivierbedding (diepte ca. 26m). Ga daar naar links en volg de linkerkant van de bedding. Na ongeveer 8 minuten zal je de eeste peiler van de brug zien samen met de waterstandmeter vlak voor de peiler.Opgelet bij deze duik !! Lang op diepte en slechte zichtbaarheid. Aangeraden enkel voor ervaren duikers.Dit is de oude brug die Insenborn met Liefrange verbond. Nu zijn nog enkel de peilers te zien.
Bekijk het duikkaartje.

Stenen brug van Liefrange
Plaats: Liefrange
Diepte: 21-23 m (van straatniveau tot bodem)
Duiktijd tot de brug:14 minuten
De duik: Zwem naar rechts om de hoek tot het einde van het het. Dan 270° vab de eerste boom aan de rechterkant van de oever. Na 6 minuten kom je op de oude rivierbedding (ca. 40cm diep). Ga naar 120° langs de linkerkant van de oude rivierbedding. Na ongeveer 10 minuten zal je die bedding niet meer zien, maar blijf 150° volgen. Na ongeveer 14 minuten kom je voor de stenen brug. Kom terug op 45° waarbij je de stenen van de oude straat oversteekt. Hier zit veel vis tijdens een nachtduik. De brug is in goede staat.
Bekijk het duikkaartje.

Luutschmillen (Ruïnes van Liefrange)
Plaats: Liefrange - ruïne van de oude molen "Luutschmillen" vlak bij de dam van Bavigne
Diepte: 11 m
Duiktijd tot de brug: 3 minuten
De duik: Duik recht in het meer tot aan de oude straat en volg deze in de richting van de dam. Ga tot op de bodem waar de linkermuur van de straat beschadigd is en je komt aan de eerste brug. Ontdek de site aan de hand van je orientatievermogen. Je kan verder duiken tot aan de dam en dan terugkeren langs rechts in ondiep water. Er is nog een andere manier om op deze plek te duiken. Vanaf de parking achter de dam en dan met je duikmateriaal naar beneden te klimmen. Het is een stuk gemakkelijker om de stek te beduiken van hieruit, maar het te water gaan kan best moeilijk zijn.Opgelet: Ga niet te ver in de gaten, sommige worden zeer nauw na enkele meters en de zichtbaarheid wordt quasi nul. Je moet een goede orientatie hebben om niet verloren te zwemmen op deze duikstek.
Bekijk het duikkaartje.



Lultzhausen - Jeugdherberg
Plaats: Vlak voor de jeugdherberg van Lultzhauzen
Diepte: 0 - 10m
De duik: Een ondiepe duik waarbij je een lus beschrijft onder water. Ga uiterst rechts in het water (voorbij de boten) daar heb je beter zicht en minder modder. Ga niet dieper, hoofdzakelijk modder.

Lultzhausen - Steakaul
Plaats: Vlak voor de jeugdherberg van Lultzhauzen
Diepte: 0 - 29m
De duik: Duik van de ene naar de andere kant van het meer. Deze duik staat beschreven als een natuurduik, bekijk dus vooral de stenen en de muren.Je kan het meer oversteken over de bodem (-29m) maar je kan ook aan de oppervlakte naar de overkant. Neem je tijd, overhaast je niet, het is een eindje :-) Als je aan de stenen komt, begin je duik. Normaal gezien is het zicht langs deze kant beter. Volg de rotsen, na 20-25 minuten ben je ze voorbij. Kom dan terug op -3m of als je nog genoeg lucht mocht hebben kan je terug oversteken.

Lultzhausen - Drijvende brug
Plaats: Aan de boerderij 'Wealer' naast de drijvende brug
Diepte: 0 - 22m
De duik: Duik vanaf de drijvende brug naar links tot aan de rotsen. De rotsen en de muur zijn de moeite. Kom terug in ondiep water. Op de weg terug, terwijl je onder de drijvende brug zit, ga dan ongeveer 50m verder in ondiep water en zoek de vissen die rechts op de rotsen liggen.



Lultzhausen - Hoofdbrug
Plaats: Aan het einde van weg die in het water verderloopt
Diepte: 0 - 17m
De duik: Duik van de pier aan het eind van de straat rechts voor een relaxe duik. Vooral interessant 's nachts voor de vissen. De andere mogelijkheid is links stroopopwaarts de rivier in te gaan onder de grote brug.

Insenborn - Rimini bank / Parking
Plaats: Aan het einde van de parking zone in Insenborn rechts
Diepte: 0 - 27m
De duik: Duik in een boog en kom terug in ondiep water.Deze duikolaats is gemakkelijk bereikbaar met de wagen en geeft eenvoudig toegang tot het water. Leuke plek voor nachtduiken om vissen te zien.



Liefrange
Plaats: Aan het einde van de parking in Liefrange ga je met je volledige uitrusting een berm 100m naar beneden tot aan het water.
Diepte: 0 - 23m
De duik: Duik rond de punt. Ga rechtstreeks naar de oude straat op ongeveer -12m en kijk naar de vele vissen die je tijdens de nachtduik kan zien. Aan de rechterkant van de punt een interessante muur.Deze plek is een aanrader voor onderwaterfotografen. Tijdens nachtduiken liggen er veel vissen op de oude straat.

Fuusefeld
Plaats: Aan het einde van de "Fuussefeld" parking. Loop 50m langs de oever en ga daar te water.
Diepte: 0 - 21m
De duik: Duik in een boog of aan de linkerkant van het dode stuk.Deze duikstek is interessant voor een familie uitstap aangezien de oever een uitstekende picknic plaats is.


Bekijk ook de beschrijving van de verschillende duikstekken geschreven door Jerome Konen.

Te bezoeken websites:
Een absolute aanrader als je wil gaan duiken in Luxemburg:http://www.scuba.lu
Een site met enkele handige kaartjes:
http://luxplongee.tripod.com

Caisson in Luxemburg
Centre national d'oxygenotherapie hyperbare (Hopital de la ville d'Esch-surAlzette)
rue Emile Mayrisch L-4240Esch/Alzette
Tel. 57111
Fax 571122339
el. Kammer: 571122331
Email: hbo-hvea@gmx.net